Қазақстандағы ауылшаруашылық қалай дамып келе жатыр?

Мемлекеттің табысты ұзақ мерзімді дамуы мен экономикалық өсуінде азық-түлік қауіпсіздігі маңызды рөл атқарады. Оны қамтамасыз ету - елдің маңызды стратегиялық міндеттерінің бірі.

Қазақстанның АӨК одан әрі дамыту үшін көптеген мүмкіндіктер бар: өткізу нарықтары, егістіктер бар, суармалы жерлерді дамыту перспективалары бар, майлы сектордың, астық пен ұнның экспорттық позициялары күшейтілуде. 2018 жылдың қорытындысы бойынша дәнді және бұршақтан басқа, негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының барлық түрлері бойынша жалпы жиналымның өсімі байқалады: ашық және жабық топырақтағы көкөністердің жалпы жиналымы 7,7%, қант қызылшасы — 8,9%, бақша дақылдары — 2,3% , майлы дақылдар тұқымдары-14,2% , картоп-7,2%-ға өсті. Мәселен, 2018 жылы сүт (жылына+3,3%), жұмыртқа (+9,6%) және тірі салмақта ет (+4,3%) өндірісі артты.

АӨК қаржыландыру секторда негізгі рөл атқарады. ҚР премьер-Министрінің баспасөз қызметінің ақпараты бойынша, ағымдағы жылдың 3 желтоқсанында Үкімет отырысында Асқар Мамин импортқа тәуелділікті қысқарту мақсатында ауыл шаруашылығын дамытудың басым бағыттарының бірі ішкі өндірісті ұлғайту болып белгіленгенін атап өтті. Аграрлық саланың сапалы дамуын ынталандыру мақсатында 2020 жылдан бастап бірқатар тиімсіз субсидиялар алынып, импорт алмастыруға және АӨК өнімділігін арттыруға бағытталған жаңа субсидиялар енгізілетін болады. Осы уақытқа дейін мемлекет АӨК-ні жалпы көлемі 292 млрд теңге болатын 47 субсидия түрі арқылы қолдады.

Субсидиялаудан басқа сектор агроөнеркәсіптік кешен субъектілерін қолжетімді несиелендіруді және қаржыландыруды қажет етеді. АӨК субъектілері екінші деңгейдегі банктер, лизингтік компаниялар, микроқаржы (микрокредиттік) ұйымдары, даму институттары және әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар кредиттейді. Бұл ретте секторды қаржыландыруда "ҚазАгро" ҰБХ өзінің еншілес ұйымдары атынан елеулі рөл атқарады.

2018 жыл банк секторындағы маңызды оқиғалармен ерекшеленді. Қаржы жағдайының тұрақсыздығына байланысты үш ЕДБ лицензиялары кері қайтарылып, тағы екі бірігу процесі өтті. Жалпы, 2018 жылы банктер саны 32-ден 28-ге дейін қысқарды. Осы және басқа да факторлар ауыл шаруашылығын несиелендірудің азаюына алып келді. 2019 жылдың қазан айының соңында ЕДБ саласына берілген кредиттер көлемі жылына 237,3 млрд теңгеге төмендеп, 257,8 млрд теңгені құрады.

Алайда, агроөнеркәсіп кешені саласындағы "ҚазАгро "ҰБХ" АҚ еншілес ұйымдарының несиелік қоржыны ағымдағы жылдың қыркүйек айының соңында 904,7 млрд теңгені құрап, өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда (711,7 млрд теңге) 27,1% - ға артты.

"ҚазАгро" Ұлттық басқарушы холдингінің қызметі үшін "Аграрлық несие корпорациясы" АҚ (АКК) өте маңызды. 2018 жылы холдинг берген барлық кредиттердің 64,7% - ы АКК-ға тиесілі (258,7 млрд теңге).

2019 жылдың үшінші тоқсанының соңында холдинг құрылымындағы АКК активтерінің үлесі 35,5% - ды құрады, ал олардың сомасы жылына 24,6% - ға, 480,8 млрд теңгеге дейін өсті. Негізінен активтердің өсуі клиенттерге берілген кредиттердің (жыл басынан 38% - ға, 366 млрд теңгеге дейін) артуымен, сондай-ақ кредиттік ұйымдардағы қаражаттың жыл басынан 63,8% - ға, 53,7 млрд теңгеге дейін көтерілуімен байланысты. Орта есеппен соңғы бес жылда жылдық мәнде (2013-2018 жылдар) активтер жылына 27,1% - ға өсті.

Корпорацияның міндеттемелері мен меншікті капиталы, өз кезегінде, тиісінше 330,4 млрд және 150,4 млрд теңгені құрады. Борыштық жүктеме деңгейі (қаржылық леверидж коэффициенті) 2,2 құрады, бұл 2019 жылғы жоспарлы мәннің ең жоғары деңгейінен (<5,5) төмен. Тұтастай алғанда, 2018 жылы коэффициент 1,5 құрады, бұл жоспарлы мәннен (<3) екі есе төмен. Бұл көрсеткіш АКК даму стратегиясының нысаналы индикаторларында келтірілген және компанияның қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етуді сипаттайды.

Жалпы, "Аграрлық несие корпорациясы" қызметінің тиімділігі жыл сайын артып келеді. Осы жылдың тоғыз айының қорытындысы бойынша активтердің рентабельділігі (ROA) 2,5% - дан 3,2% - ға дейін өсті, ал капиталдың рентабельділігі (ROE) 6,3% - дан 10,2% - ға дейін өсті. Корпорацияның таза пайдасы 61,4% - ға артып, 15,4 млрд теңгені құрады. Пайданың негізгі бөлігі таза пайыздық кірістің жылына 41,7% - ға өсуі есебінен алынды.

АКК - "ҚазАгро"ҰБХ 7 еншілес ұйымдарының ішіндегі ең табыстысы. Жақын арада қызметтің тиімсіздігіне байланысты холдингтің үш еншілес ұйымын тарату жоспарланып отыр: "ҚазАгроӨнім", "Қазагромаркетинг" және "ҚазАгроКепіл". Қызметтің тиімділігі, сондай-ақ "Аграрлық кредиттік корпорацияның" жоғары қаржылық көрсеткіштері да маңызды: бұл 2020 жылдың қорытындысы бойынша таза пайда алуды жоспарлап отырған холдингтің жалпы нәтижелілігіне оң әсерін тигізеді.

Смотрите больше интересных агроновостей Казахстана на нашем канале telegram, узнавайте о важных событиях в facebook и подписывайтесь на youtube канал и instagram.