ҚҚС мөлшерлемесін көтеру Ресей импортына тәуелділікті арттырады

Ұлттық экономика министрлігі ҚҚС (қосымша құн салығы) мөлшерлемесін 12 пайыздан 16 пайызға дейін көтеретінін хабарлады. Шенеуніктердің айтуынша, мұндай өсім отандық тауарлардың импорттық тауарларға қарсы бәсекеге қабілетін арттырып, бюджетке қосымша кіріс әкеледі. Сарапшы Төлеутай Рахымбеков бұл көзқараспен келіспейді. Оның айтуынша, салықтың көтерілуі тікелей барлық тауардың бағасын арттырады. Сөйтіп өңдеушілер әлдеқайда арзан Ресей импортын ала бастайды. Бұл туралы World of NAN порталы АПК-Новости агенттігіне сілтеме жасай отырып хабарлайды.

Ұлттық экономика министрлігі жаңа Салық кодексінің жобасын әзірлеу барысында ҚҚС мөлшерлемесін 12%-дан 16%-ға дейін көтеру мәселесін талқылап жатыр. Мекеменің пікірінше, мөлшерлеменің көтерілуі бюджетке қосымша кіріс әкеліп, көршілес елдерден келетін тауарлармен салыстырғанда отандық тауарлардың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға себеп болады.

Жаңа кодекс жобасы парламенттің талқылауына 2024 жылдың бірінші тоқсанында шығарылуы мүмкін екені атап өтілді. Бұл мөлшерлеме 2025 жылдан бастап қолданылады деп күтіліп отыр.

«ҚҚС мөлшерлемесін 12%-дан 16%-ға дейін көтеру идеясының авторлары қайда және қай университетте оқыған? Әрине, салық мөлшерлемесін көтеру бюджетті толықтыратыны даусыз. Бірақ қашаннан бері салықтың артуы өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыратын болған? Маған өте ыңғайсыз болса да, Ұлттық экономика министрлігі қызметкерлерінің есіне шындықты сала кетейін: бәсекеге қабілеттілік – баға мен сапаның үйлесімі. Кез келген тұтынушы арзан бағаға сапалы тауар сатып алғысы келеді. Бұл жерде біз сапа туралы айтпаймыз. ҚҚС ставкасы 12%-дан 16%-ға көтерілсе, өнімнің бағасы қалай төмендемек? Бұл «... көршілес елдерден әкелінетін тауарлармен салыстырғанда отандық тауарлардың бәсекеге қабілеттілігін қалай арттырады?» – деп ашуланды «Ауыл» партиясы төрағасының бірінші орынбасары Төлеутай Рахымбеков.

Ол қарапайым мысал келтірді. Ресейлік сүт зауыты 100 теңгелік айран шығарады делік. Ресейдің ішінде ол кем дегенде 118 теңге бағамен сатылады – 18% ресейлік ҚҚС. Қазақстандық сүт зауыты айранды 100 теңгеден өндірді, ал оны 112 теңгеден сатады – 12% қазақстандық ҚҚС. Дәл сол ресейлік айран Ресей-Қазақстан шекарасынан өткенде 100 теңге тұрады – өйткені ол ресейлік ҚҚС-тан «тазартылған». Бірақ Қазақстан аумағында сол ресейлік айран 112 теңге тұрады – шекарада 12% қазақстандық ҚҚС қосылады. Қазақстандық айранмен бірдей баға.

ҚҚС ставкасы 16% болғанда бәрі бірдей болады, тек ҚҚС 25% өскенде барлық өнім қымбаттайды.

«Біреу маған түсіндірсінші: бағасы 116 теңгеге жеткен айран 112 теңге тұратын айранға қарағанда қалай бәсекеге қабілетті болады? Мен Ресей мен Қазақстандағы шарттардың бірдей деп есептеп отырмын. Бірақ Ресейде ауылшаруашылық өнімдерінің құны субсидияланатындықтан және оның мөлшері айтарлықтай қомақты болғандықтан, ресейлік қайта өңдеу кәсіпорындары үшін ауыл шаруашылығы шикізатының құны қазақстандықтарға қарағанда әлдеқайда арзан екенін есте ұстауымыз керек; ҚҚС төлемейтін шағын шаруа қожалықтарынан және жеке қосалқы шаруашылықтардан сатып алынған ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеушілер де әдетте  ҚҚС төлеуден босатылады. Айта кету керек, Ресейде де, Қазақстанда да ауыл шаруашылығы өнімдерінің басым бөлігін ҚҚС төлемейтіндер өндіреді», - деп түсіндірді сарапшы.

Қазақстанда қазіргі 12% ҚҚС ставкасының орнына 16% ҚҚС ставкасы енгізілгенде бәрі қымбаттайды: тамақ, дәрі-дәрмек, жол жүру, коммуналдық қызмет, киім-кешек, тұрмыстық техника. Әсіресе импорттық тауарлар. Өйткені импорттаушы шекарада қазақстандық 16 пайыздық мөлшерлеме бойынша ҚҚС төлеуге міндетті. Ал ел ішінде біз, қарапайым азаматтар-тұтынушылар барлығына дерлік 16% ҚҚС төлейтін боламыз.

«Ұлттық экономика министрлігі бюджетте ақша жетіспейді және оны толтырудың ең оңай жолы – ҚҚС деп тікелей айтқаны дұрыс болар еді. Ал «...отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру...» деп ақталудың қажеті жоқ еді, – дейді Рахымбеков.

Смотрите больше интересных агроновостей Казахстана на нашем канале telegram, узнавайте о важных событиях в facebook и подписывайтесь на youtube канал и instagram.