ЖЖМ НАРЫҒЫ: ТАПШЫЛЫҚ МӘСЕЛЕСІ ҚАЛАЙ ЖӘНЕ ҚАШАН ШЕШІЛЕДІ?

Орталық коммуникациялар қызметінің алаңында аграршылар үшін ең өткір тақырып – дизель отынының тапшылығы талқыланды. Энергетика вице-министрі Әсет Мағауовтан бастап жауапты тұлғалар елдегі жанар-жағармай тапшылығы мәселесі қалай және қашан шешілетіні және жақын арада дизель отыны қанша тұратыны туралы журналистердің сұрақтарына жауап берді, деп хабарлайды World of NAN.

ӨНДІРІС ТЕ ТҰТЫНУ СИЯҚТЫ ӨСТІ

Брифингті аша отырып, вице-министр биыл өндіріс көлемі ғана емес, тұтыну көлемі де өскенін атап өтті. Осының салдарынан тапшылық пайда болды.

А.Мағауовтың айтуынша, биыл дизель отынын өндіру көлемі 4,9 млн тоннаны құрайды. Бұл соңғы жылдардағы ең үлкен көлем. Тек мамырдан қыркүйекке дейін өндіріс 480 мың тоннаға өсті. Бұл үш МӨЗ айлық өндірісі. Көп тұтынуға келетін болсақ, негізгі себеп көрші елдермен салыстырғанда дизель отыны бағасының айтарлықтай айырмашылығы болып табылады, дейді вице-министр.

«Ірі ЖМҚС шамамен литріне 207-208 теңге ұстайды, қалған желілер 230-240 теңге. Жыл басынан бері біз литріне 200 теңге бағасын ұстадық. Айырмашылық Ресей Федерациясымен литріне 100 теңгеге дейін, Өзбекстанмен литріне 70-80 теңгеге, Қырғызстанмен 61 теңгеге дейін жетті. Бұл айырмашылық бүкіл транзиттік ағын дерлік Қазақстанның кіре берісінде және одан шыға берісінде жанармай құюға тырысуына ықпал етті. Осылайша, біз Қазақстанда шекара маңындағы облыстарда тұтынудың күрт өсуін көріп отырмыз. Біздің бағалауымыз бойынша, егер өткен жылдармен салыстыратын болсақ, бұл шамамен 10-15%-ды құрайды», - деп атап өтті спикер.

Вице-министрдің айтуынша, жағдайға Павлодар МӨЗ-нің жабылуы да әсер етті.

«1 қазаннан бастап Павлодар МӨЗ жөндеуге «тұрады». Жұмыс жоспары бойынша шілде-тамыз айларына жоспарланған. Белгілі бір қор құру үшін 1 қазанға ауыстырылды. Біз өндірісті ұлғайтудың арқасында қор жинауды көздеген едік. Алайда тұтыну қарқындады. Бүгінгі күні қалдықтар 210 мың тоннаны құрайды. Бұл тұтынудың 11-12 күніне жетеді. Павлодар МӨЗ тоқтауы елдегі дизель отынының теңгеріміне әсер етеді. Осыған байланысты біз РФ-дан 100 мың тонна дизель отынын импорттау қажет екенін көріп отырмыз», – деді Ә.Мағауов. 

Бұдан басқа, ЖЖМ тапшылығы мәселесін шешу, әсіресе күзгі-жинау жұмыстары болашақта биржалық сауда-саттыққа шығуға көмектеседі, деп есептейді вице-министр. Ол көктемде бензинмен биржалық сауда-саттық басталғанын, осы айда керосин саудасы басталғанын хабарлады. Павлодар МӨЗ-ін іске қосқаннан кейін «шағын ЖМҚС иелері ресурстарға қол жеткізе алуы және ірі ғана емес, басқа да алыс-берістерді де биржалық саудаға өз көлемдерін қоюды міндеттеуі үшін» дизель отынының сауда-саттығы жоспарланып отыр.

ДИЗЕЛЬ ОТЫНЫНЫҢ ТАПШЫЛЫҒЫ НЕГЕ ПАЙДА БОЛДЫ? 

«Қазақстан отын қауымдастығы» ЗТБ төрағасы Болат Әуетаевтың айтуынша, Қазақстанда дизель отыныменқамтамасыз ету мәселесі көршілерде жоғары бағалармен қатар Атырау МӨЗ-нің 4 айға апатты жағдайда тоқтауына байланысты да өзекті болып отыр.

«Өзбекстанда дизель отынының литрі 350 теңге, Ресейде 300 теңге, Қырғызстанда 260 теңге. Осындай айырмашылыққа байланысты шекаралас аудандарда қазақстандық отын сатып алынуда. Бұл тапшылық мәселесін ушықтырды», - деп атап өтті Болат Әуетаев. 

Сондай-ақ, ол кейбір ЖЖҚС-да дизель отынының болмау себебін түсіндірді. Осылайша, негізгі өндірушілер дизель отынын литріне 160-190 теңгеден сатады, содан кейін отын литріне 220-255 теңгеден сатылады. Алайда бәсекелестікті қорғау агенттігі әкімшілік әдістермен дизель отынының құнын 200 теңге деңгейінде ұстауды талап етеді. Осылайша, жанармай құю станцияларына дизель отынын сату тиімді емес және олар одан бас тартады немесе талон жүйелеріне көшеді.

ЖАҒДАЙ УШЫҒУ ТҮСУДЕ

«ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ мұнай өңдеу және мұнай-химия департаментінің директоры Дмитрий Макеевтің айтуынша, қазақстандық өндірушілер Қазақстанда дизель отынын тұтыну деңгейін өтей алмайды. Үш МӨЗ-де өндірістің ағымдағы көлемі тәулігіне 16 мың тоннаны құрайды, ал тұтыну деңгейі тәулігіне 16,5 мың тоннаға тең. Жағдай сондай-ақ, Павлодар МӨЗ жабылуының салдарынан ушығады. 

«Зауыттың тоқтауы өндірістік қатерлерді болдырмау мақсатында бірқатар техникалық жабдықтарды жөндеу, ішінара ауыстыру және куәландыру қажеттілігінен туындап отыр. Биылғы жылы фермерлердің сұранысын ескере отырып, ішкі нарықтағы тепе-теңдікті сақтау салдарынан зауытты жөндеу екі рет кейінге қалдырылды. Ауа-райының қолайсыздығына байланысты тағы ауыстыру мүмкін емес», – деді Дмитрий Макеев.

Оның айтуынша, Павлодарда жөндеу жұмыстары тоқтағанға дейін 27 мың тонна дизель отынының қоры құрылады, ол қазан айында жөнелтілетін болады. Сондай-ақ, АИ-92-45 мың тонна және АИ-95-9 мың тонна бензиндерінің қоры қалыптастырылатын болады. Жөндеу жұмыстары қазан айының соңына дейін жүргізіледі. Шамамен Павлодар мұнай өңдеу зауытында тәулігіне 6 мың тонна көлемінде тауарлық дизель 28 қазаннан бастап жөнелтіле бастайды. 

МӘСЕЛЕНІ ҚАЛАЙ ШЕШЕДІ?

«Қазақстан отын қауымдастығы» ЗТБ төрағасы Болат Әуетаев вице-министрмен ішкі нарықтағы жағдайды тұрақтандыру үшін РФ-дан дизель отынын импорттау қажет екендігімен келіседі. Алайда дизель отынының құны айтарлықтай артатын болады. 

«Ресейде дизель отынының бағасы әлемдік баға белгілеулердің негізінде қалыптасатынын ескере отырып, жазғы дизель отынының болжамды құны литріне 280 теңге, қыста литріне 330-350 теңге болады», – деп атап өтті Болат Әуетаев. 

Спикерді толықтыра отырып, вице-министр А.Мағауов Мәскеуде РФ Энергетика министрлігіндегі әріптестермен келіссөздер өткенін, Қазақстанға дизель отынын жеткізуді қолдау бойынша уағдаластыққа қол жеткізілгенін атап өтті. Шамамен көлемдер 10-15 қазанда жеткізілуі керек. Сонда, тапшылық жағдайы төмендейтін шығар.

Смотрите больше интересных агроновостей Казахстана на нашем канале telegram, узнавайте о важных событиях в facebook и подписывайтесь на youtube канал и instagram.